Xe đạp Việt Nam, đặc biệt là xe đạp thồ phục vụ chiến tranh trở thành huyền thoại. Nó không phải chỉ xuất hiện trong kháng chiến chống Pháp, phục vụ chiến dịch Điện Biên Phủ mà sau này chiếc xe đạp thồ còn được sử dụng hiệu quả trong kháng chiến chống Mỹ. Hình ảnh chiếc xe đạp thồ trong Bảo tàng Lịch sử Quân sự (Ảnh sưu tầm)

Người sáng chế ra chiếc xe thồ đó là ông Ma Văn Thắng, quê ở Thanh Lâu, Thanh Ba, Phú Thọ (hiện đã qua đời). Ông Thắng lúc đó là Chủ tịch Ủy ban kháng chiến hành chính xã Thanh Minh, huyện Thanh Ba (nay thuộc thị xã Phú Thọ). Chính ông cũng không biết mình là “cha đẻ” của chiếc xe đạp thồ. Sau này, thông qua báo chí tuyên truyền, viện bảo tàng đưa chiếc xe về trưng bày thì mới biết. Hình ảnh dân công sử dụng xe đạp thồ để vận chuyển hàng hóa (Ảnh sưu tầm)

Chiếc xe đạp chỉ ban đầu chỉ có khả năng chở hàng hóa từ 80 đến 100 kg và việc di chuyển vô cùng khó khăn. Ông đã gia cố tay lái xe bằng cách buộc 1 đoạn tre nhỏ dài khoảng 1m vào ghi-đông để điều khiển. 1 thanh tre cứng khác cao hơn yên xe khoảng 50cm buộc vào trục yên vừa giúp giữ thăng bằng vừa đẩy xe đi. Gá thêm sắt, buộc thêm gỗ để tăng độ cứng của khung xe. Lấy vải, quần áo cũ, xăm...lót vào bên trong để tăng độ bền của xăm và lốp xe. Ngoài ra, còn bổ sung thêm 2 chiếc ghế, 1 để dựa xe trong lúc nghỉ chân, chiếc còn lại để chèn xe khi xuống dốc. Qua quá trình trải nghiệm và cải tiến, khả năng chở của chiếc xe thồ được nâng lên đến 200-300kg. Riêng xe của ông Thắng đã lập kỷ lục khi tải lên đến 325kg. Hình ảnh chuẩn bị cho buổi Lễ kỷ niệm 70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ (Ảnh sưu tầm)

Trong chiến dịch Điện Biên Phủ kéo dài từ ngày 13/3 đến ngày 7/5/1954, hơn 2 vạn dân công hỏa tuyến với những chiếc xe đạp thồ thô sơ đã khiến địch bất ngờ. Bằng ý chí quyết tâm, mỗi dân công đã vận chuyển hàng trăm kg hàng hóa, đạn dược trên chiếc xe thồ vào chiến trường, góp phần làm nên chiến thắng "lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu". Khí phách hào hùng này sẽ được tái hiện lại tại Lễ diễu binh, diễu hành Kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ sẽ được tổ chức vào sáng ngày 7/5/2024 sau Lễ mít tinh tại Sân vận động tỉnh Điện Biên.

Thông tin thêm về dòng họ Ma của ông Ma Văn Thắng ở Phú Thọ cho các bạn đọc biết thì họ Ma đang là dòng họ duy nhất tại Việt Nam còn lưu giữ được ngọc phả chứng minh cụ tổ của dòng tộc mình được sinh từ thời Hùng Vương, có công giúp vua Hùng dựng và giữ nước. Trong mười tám chi họ Hùng tồn tại ở Việt Nam với gần chín mươi đời vua thì cụ tổ Ma Khê của dòng họ là con Hùng Nghị Vương thứ ba năm 354 trước Công nguyên, thuộc đời Hùng Vương thứ 17. Họ Ma là người dân tộc Tày, định cư chủ yếu ở vùng núi Đọi, ven sông Thao, nay thuộc đất Cẩm Khê, Phú Thọ. Hiện tại, các thông tin về dòng họ Ma đang rất ít và cần được bảo tồn theo phương thức số hóa. Vì vậy, Việt Tộc mong muốn được liên kết với các người con dòng họ Ma để tìm hiểu cũng như phục dựng, bảo tồn giá trị truyền thống cốt lõi của dòng tộc. Mọi thông tin xin gửi về hòm thư xinchao@viettoc.vn hoặc liên hệ tới số 0366.948.443 | 0888.070690.